Pojęcie gatunku normalnego jest często używane w porównaniu z innymi gatunkami, które odbiegają od normy lub wykazują wyjątkowe lub niezwykłe cechy. Na przykład w grupie blisko spokrewnionych gatunków może znajdować się jeden gatunek, który wyróżnia się wyjątkowymi przystosowaniami, odmiennym wyglądem lub wyjątkowym zachowaniem. Gatunek ten byłby uważany za gatunek nienormalny w porównaniu do swoich normalnych odpowiedników.
Należy zauważyć, że termin „gatunek normalny” jest pojęciem subiektywnym i może zależeć od kontekstu. To, co jest uważane za normalne dla jednego gatunku, może nie być normalne dla innego, a to, co jest uważane za normalne w jednym środowisku, może różnić się od innego. Ponadto na koncepcję normalności często wpływają ludzkie perspektywy i normy społeczne i nie zawsze może ona pokrywać się z naturalną różnorodnością i zmiennością występującą w przyrodzie.
Ogólnie rzecz biorąc, termin „gatunek normalny” odnosi się do gatunku, który mieści się w oczekiwanym lub średnim zakresie cech charakterystycznych dla jego grupy taksonomicznej i jest używany w przeciwieństwie do gatunków wykazujących cechy wyjątkowe lub niezwykłe.